Stichting Present Nederland: omzien naar de ander!
Johannes de Vries was jarenlang werkzaam als hoofd voorlichting in de Tweede Kamer namens de CU, maar ruilde vorig jaar politiek Den Haag in. Mariam Atya bekeerde zich als moslim tot het christelijk geloof. Beiden zijn werkzaam voor Stichting Present Nederland. Als het aan hen ligt, wordt omzien naar elkaar steeds vanzelfsprekender.
Voor directeur Johannes de Vries is de missie van Stichting Present Nederland kraakhelder: ‘Een beweging op gang brengen en steeds groter maken van mensen die in ons land als vanzelfsprekend naar een ander omzien. Dat betekent dat je om je heen kijkt en je nadenkt over hoe je iets voor iemand anders kan betekenen.’ Er zijn veel mensen die hulp nodig hebben. Trots of juist gevoelen van schaamte kunnen nog wel eens in de weg zitten om daadwerkelijk geholpen te kunnen worden. Hoe weet Stichting Present Nederland die mensen te bereiken? ‘Voor sommigen is het echt een enorme drempel’, beaamt De Vries. ‘Bij Present komen de mensen eigenlijk altijd binnen via een maatschappelijke organisatie. Zo weten we ook zeker dat we op die plekken zijn waar de meest kwetsbare mensen leven.’
Familiealbum
De Vries deelt daar direct een voorbeeld van. ‘Ik was met Stichting Present Nederland in een dorpje in Friesland waar een vrouw heel veel moest overwinnen om überhaupt mensen in haar huis binnen te laten. Dit omdat het er niet opgeruimd was. Op haar zolder lag een hoop spullen die ze door de jaren heen had verzameld. Het was haar boven het hoofd gegroeid. Dan is het voor haar geweldig dat een groep vrijwilligers die zolder leeghaalt, zodat zij weer opnieuw kan beginnen en perspectief heeft. Hetgeen wat mij aan dit specifieke verhaal het meest raakte is niet eens dat wij daar hebben opgeruimd en zij weer verder kon in haar leven, maar dat er een gesprekje op gang kwam.
Het gaat om ontmoeting van mens tot mens
Toen we met haar aan de koffie zaten, zei ze: ‘Er ligt ergens op de zolder nog een fotoalbum waarin foto’s zitten van mijn overleden kinderen.’ Het waren er meer. Zij zei: “Je hoeft er niet naar te zoeken, want je vindt het toch niet.” We vroeger haar of ze het album wilde hebben, als wij het zouden vinden. Ze antwoordde: ‘Als je het toch tegenkomt, dan graag.’ Bij het opruimen, wat echt een onbegonnen werk was, viel er op een gegeven moment uit een van die dozen het bewuste fotoalbum en konden we het haar teruggeven. Dat zijn momenten die mij de rest van mijn leven bijblijven. Het is super mooi dat wij haar zolder hebben opgeruimd, maar dit zijn de dingen die je raken. Dat is eigenlijk waar het Present nog het meest om draait. Het gaat om die ontmoetingen, om die bijzondere ervaringen. Om samen naasten te zijn in zo’n huisje ergens in Friesland.’
46.000 vrijwilligers
Stichting Present Nederland telt momenteel liefst 46.000 vrijwilligers. Hoe weet men deze vrijwilligers te vinden en met elkaar te verbinden? ‘We zijn ooit begonnen in de kerken, met het doel om mensen te stimuleren de samenleving in te gaan en die naastenliefde in de praktijk te brengen. Die groep wordt steeds breder. We hebben nu ook bedrijven die hun teamuitje via Present invulling geven. Het is ontzettend samenbindend om samen aan de slag te gaan en iets goeds te doen voor iemand anders. De vrijwilligers komen van alle kanten. Het zijn vaak groepen, of wij maken er een groep van die zich inzetten. Die beweging groeit. Je merkt dat mensen in de individualistische tijdsgeest iets anders zoeken. Namelijk hoe ze er voor iemand anders kunnen zijn’, vertelt De Vries.
Barmhartigheid
De christengemeente uit Antiochië stond bekend om haar naastenliefde en barmhartigheid. Hoe geeft Stichting Present Nederland invulling aan die barmhartigheid? ‘Present komt op die plekken waar echt de meest kwetsbare mensen zich bevinden. Dat zijn mensen die vaak een gebrek aan geld, een sociaal netwerk of mogelijkheden hebben. Bijvoorbeeld doordat ze ziek zijn. Ik denk dat juist naar hen omzien en toegaan een voorbeeld van barmhartigheid is. Zoals Jezus dat ook liet zien. Hij ging naar de randen van de samenleving waar eigenlijk niemand wilde komen. Waar je in deze tijd ook niet hoeft te komen, zeggen we dan. Dit omdat we in onze eigen bubbel zitten. Present doorbreekt bubbels en sociale scheidslijnen. We breken muren af en bouwen mensen op. Ik denk dat dat een voorbeeld is van barmhartigheid. Juist door die naar die plekken toe te gaan waar dat het hardst nodig is.’
Wereldverbeteraars
Zouden vrijwilligers bij Stichting Present Nederland zichzelf als wereldverbeteraars beschouwen? ‘Ik denk wel dat er heel veel mensen bij Present rondlopen met een motivatie om die dag iets moois, iets goeds te doen en zo de wereld een klein beetje beter te maken. Ook in de wetenschap dat we het niet allemaal kunnen oplossen. Maar wel vanuit die diepe motivatie om iets goeds te doen. We proberen waar dat kan de hulpontvanger een rol te geven in het project wat we doen. Daar zit een bepaalde gelijkwaardigheid in. In ieder geval is de hulpontvanger altijd aanwezig. We doen het niet anoniem en ook niet effectief. Dat hoeft ook niet. Het gaat om de ontmoeting, waarin we het samen met elkaar doen en elkaar leren kennen.’
Doorbraak
‘We zorgen ook altijd dat er een maatschappelijke organisatie betrokken is die ook langer met mensen oploopt. Juist omdat zo’n project soms heel veel impact kan hebben op de mensen die we helpen. Er komt een groep vrijwilligers om je huis op te knappen of die iets samen met je willen gaan doen. In sommige gevallen is dat het ook. Dan is het project ook afgerond. Soms is het eenmalig, soms langer. Maar dat kan voor iemand een enorme impact hebben. Dan is het wel belangrijk dat er een soort structurele zorg aanwezig is om mensen te helpen dat een plekje te geven en door te gaan. Present kan de doorbraak zijn in iemand soms uitzichtloze situatie waarna ze verder kunnen bouwen.’ De Vries vertelt dat Jezus voor hem een diepe inspiratiebron is in het werk wat hij doet. ‘Daar komt het echt uit voort, maar ik geloof dat iedereen talenten heeft ontvangen om naastenliefde in de praktijk te brengen. Naastenliefde is misschien een christelijk begrip, maar het is niet expliciet christelijk. Hoewel we in de kerk begonnen zijn, zijn we veel breder. Er zijn steeds meer mensen die zich daarbij aansluiten omdat ze inzien dat dat mooi en goed is om te doen.’
Mariam bekeerde zich tot het christelijk geloof
Mariam Atya is een van de tienduizenden vrijwilligers die bij Stichting Present Nederland actief is. Mariam draagt een bijzonder levensverhaal met zich mee. Zo bekeerde ze zich vanuit de islam tot het christendom. Zelf vertelt ze daar meer over. ‘Ik miste altijd wel een warm gevoel in mijn hart. Hoe ouder ik werd, hoe meer dat groeide. Op een gegeven moment dacht: er klopt iets niet. Ik kwam toen een persoon tegen die aan mij vroeg of alles goed ging. Ik vertelde dat ik op dat moment heel erg zoekende was en niet zo goed wist waar het ik moest zoeken. Ze zei tegen mij: ‘Weet je wat je doet? Ga maar even bidden.’ Inmiddels had ik de islam al verlaten, omdat het niet iets was wat mij voldoening gaf.’ De islam inruilen voor het christelijk geloof. Dat was bepaald geen gemakkelijke overstap, zo erkent ook Mariam. ‘Het was niet makkelijk, maar wél voor Degene die mij geschapen heeft’, antwoordt ze. ‘Dus voor mij was die keuze heel snel gemaakt. Als Hij mij kon vervullen met datgene wat ik nodig had, was het voor mij erg makkelijk om alles te sluiten wat ik moest sluiten om dichter bij Hem te komen. Dat heb ik ook gedaan.’ Mariam vertelt dat haar overstap door de moslimgemeenschap waaruit ze afkomstig is, niet geaccepteerd werd. ‘Maar dat is ook prima. Dat is iets wat ook helemaal goed is’, reageert ze nuchter.
Smetvrees
Welke herinnering is haar in haar tijd als vrijwilliger bij Stichting Present vooral bijgebleven? ‘Om te beginnen heb ik super veel smetvrees’, zegt ze lachend. ‘Toen ik mij als vrijwilliger aanmeldde, stond er een heel mooi taakje voor mij klaar. Wij zouden een tuintje gaan opknappen van een dame die niet meer naar buiten kon, en alleen nog maar van haar tuintje kon genieten. Ik vond het vreselijk, maar heb het wel gedaan. Omdat ik van mening ben dat als ik zeg dat ik net zoals Jezus wil zijn, dat ik dat ook gewoon moet doen. Uiteindelijk heb ik het gedaan en kwam ik in het tuintje terecht. Ik vergeet het nooit meer. Ik zat met mijn handen in het zand. Allerlei ongedierte: slakken, spinnen. En dan moet je net smetvrees hebben. Toch zou ik het nog een keer doen. Het was heel mooi om het gezicht van die mevrouw te zien.’