Home Kijk & Lees Jan Peter Balkenende: ‘We moeten terugkeren naar de Bron van moraliteit’

Jan Peter Balkenende: ‘We moeten terugkeren naar de Bron van moraliteit’

Jan Peter Balkenende was acht jaar lang premier van ons land. Hij kijkt terug op die tijd en spreekt de hoop uit dat jongeren hun kompas zullen vinden en niet alleen aan zichzelf zullen denken.

Balkenende groeide naar eigen zeggen op in een warm en gelovig nest. ‘Ik heb van mijn ouders altijd meegekregen dat integriteit en eerlijkheid belangrijke persoonlijke eigenschappen zijn. Het ging altijd om de vraag: waar gaat het echt om in dit leven? Mijn ouders waren ontzettend actief in maatschappelijke organisaties. Ze gaven mij de boodschap mee om mij in te zetten voor de samenleving. Het is denken én doen. Ik kreeg van hen ook bestuurlijk gevoel mee. Het denken in termen van verantwoordelijkheid, daar heb ik mijn hele leven plezier van gehad.’

Denk aan anderen

De oud-premier meent dat er in deze tijden heel veel op jonge mensen afkomt. ‘Tegelijkertijd zie ik dat er onder hen ook wel degelijk iets bestaat als respect en er is bij hen aandacht voor thema’s als duurzaamheid en vrijheid. Op Twitter zie ik soms wel beschamende dingen voorbijkomen. Jongeren zullen hun kompas moeten vinden, die verantwoordelijkheid: je bent er niet alleen voor jezelf. Je bent er ook voor de ander, je hebt een opdracht te vervullen hier in de zin van rentmeesterschap. Denk aan de planeet en zet je talent ook voor de ander in.’

Gedrevenheid

Balkenende werd op relatief jonge leeftijd premier van Nederland. ‘Normaal gesproken ben je eerst een tijdje minister, maar we wonnen de verkiezingen ruim en ik kwam dus direct als minister-president in het kabinet terecht. Ik heb nooit getwijfeld of het niet te vroeg was, het voelde echt als een opdracht. Ik zat er niet voor mijn eigen eer en glorie maar puur voor de belangen van het land. Ik had een missie, die gedrevenheid relativeert jou als persoon omdat je je moet concentreren op wat je moet doen. Onze trouwtekst kwam uit 1 Petrus 2: ‘Laat uzelf als levende stenen gebruiken voor de bouw van een geestelijk huis.’ Die tekst zegt iets over hoe je in het leven staat. Als minister-president heb ik het gevoel gehad dat ik dingen mocht doen die alles te maken hebben met moraliteit, waarden en normen en innovatie, maar ook met hervormingen doorvoeren als het nodig is.’

Bekritiseerd

In Den Haag werd soms lacherig gedaan over de ‘waarden en normen’, waar de oud-premier Jan Peter Balkenende vaak over sprak. ‘Ik werd er om bekritiseerd en geridiculiseerd. Toen merkte ik dat er een verschil zit tussen die vierkante kilometer in Den Haag en wat zich daarbuiten afspeelt. Want als ik in wijken en buurten kwam, zeiden mensen: “U heeft gelijk.” Op scholen werd het ook opgepakt, het leidde bijvoorbeeld tot ‘De dag van respect’. Buiten Den Haag bestond er dus veel meer draagvlak voor. Als je dat vergelijkt met waar we nu in zitten, dat we elkaar naar het leven staan en ongezouten over elkaar praten, dan denk ik: alsjeblieft, heb oog voor die thematiek van waarden en normen. Want die is nodig.’

Wees eerlijk

Dan komt presentator Jan van den Bosch met de vraag: hoe kun je in deze tijd nog het geluid van Christus laten horen? De oud-premier hoeft niet lang na te denken voor hij met een antwoord komt. ‘Authenticiteit is daarin cruciaal. Wees eerlijk. Zeg wat jou drijft. Als je daar wat omfloerst over praat, dwing je geen respect af. Als je de encycliek Laudato si van paus Franciscus leest dan wordt daarin gesproken over de aarde als gemeenschappelijk huis. Heel veel mensen voelen aan dat als je deze aarde leefbaar wilt houden, je idealen nodig hebt. Het valt mij in het bedrijfsleven nu ook heel erg op dat organisaties zichzelf de vraag stellen: waar staan we voor? Wat is ons doel, wat zijn onze waarden en wat is het moraal van onze organisatie?’ Waarom zouden we dan niet teruggaan naar de Bron van moraliteit? Ik denk dat dat verhaal heel goed te vertellen is. Je zult het op een actuele manier moeten doen, maar je praat in wezen over datgene wat ten diepste essentieel is.’

Wil jij een optimale website? Dan hebben we wat cookies van je nodig. Pas mijn voorkeuren aan