In gesprek met kunstdetective Arthur Brand

Rechtstreeks naar het interview

‘Het gaat om jongens die niet op een terras afspreken, maar in donkere tunnels of in een parkeergarage met een bivakmuts op.’ Kunstdetective Brand legt uit hoe hij betrokken raakte bij het werk: ‘Ik heb een paar studies gedaan die ik niet heb afgemaakt. In die tijd was ik wel al kunst aan het verzamelen die niet zo veel waard was en ik wist eigenlijk niet wat ik wilde gaan doen. Toen kwam ik erachter dat er heel veel vervalsingen rondgingen. Op televisie zie je alleen maar nette heren en mevrouwen die zich bezighouden met kunst maar daar zit toch ook een criminele kant achter. Koningshuizen en de onderwereld zitten daar opeens dicht tegen elkaar aan. Dat vond ik magisch. Omdat ik niet veel anders kon bedacht ik mij dat ik mij daarin kon specialiseren. Het heeft gewerkt.’

De grootste vis die de kunstdetective gevangen heeft op het gebied van gestolen kunst is een Picasso van maar liefst 70 miljoen euro. ‘Die Picasso was gestolen van een 70 meter lang jacht van een sjeik. Hij was twintig jaar lang zoek. Zo’n stuk gaat dan van de ene crimineel over op de andere. Maar er worden ook wel eens meer respectabele mensen mee betaald bij een vastgoeddeal of iets dergelijks. Ze willen zo’n kunstwerk dan verzilveren maar vervolgens zegt de kunsthandelaar: “Wegwezen, deze is gestolen.” Beetje bij beetje kom je op het spoor van zo iemand en die confronteer je dan vervolgens. Dit keer ging het om een redelijk bekende vastgoedman die verder volledig onschuldig was maar wel dit werk in zijn bezit had. Hij zat er niet op te wachten maar ging ook niet zo makkelijk naar de politie. Dan zeg ik tegen zo iemand: “Zullen we het netjes oplossen”, en dat lukt vaak.’

Brand vervolgt: ‘De mensen die bij zo’n actie betrokken zijn willen meestal niet dat ik hen zie. Voor hetzelfde geld kan ik namelijk door de politie ondervraagd worden. Gelukkig was deze zaak verjaard en was de politie niet meer geïnteresseerd. Maar dan moet je wel het bos in voor zo’n vondst als deze Picasso. Het gaat om jongens die niet op een terras afspreken maar in donkere tunnels of in een parkeergarage, met een bivakmuts op. Je hoort gekraak en geritsel en je weet dat ze toekijken. Het is een soort adrenaline waar ik toch wel van hou. Uiteindelijk pak je dan ergens op een afgelegen plek het favoriete werk van Picasso uit, dat je in vuilniszakken hebt aangetroffen. Je hebt er jaren op gejaagd en ziet die prachtige kleuren, de klodders verf. Wat doe je dan?’ De kunstdetective vervolgt glimlachend: ‘Je zegt tegen de politie dat je het werk morgen terugbrengt en hangt hem vervolgens een nachtje thuis op.’

Arthur Brand is katholiek opgevoed. ‘Wij waren niet een heel gelovig gezin maar ik heb het allemaal wel meegekregen. Zelf ben ik wel gelovig. Misschien moet ik het anders zeggen. Ik heb zoveel kansen laten liggen in mijn leven. Maar iedere keer kreeg ik weer een nieuwe kans en iedere keer liet ik hem lopen. De laatste kans die ik kreeg om in deze kunstwereld te stappen heb ik gegrepen. Maar ik denk wel eens, wat heb ik een mazzel gehad dat ik eigenlijk alles verkeerd heb gedaan en toch steeds weer een kans kreeg. Misschien dat God dacht, dit is zijn laatste kans en als hij deze niet pakt dan zoekt ie het zelf maar uit. Het was wel heel zwaar werk, het is vijftien jaar lang afzien geweest maar ik ben wel blij dat ik steeds weer die kansen kreeg.’

Zo heeft de kunstdetective ook bijgedragen aan de terugkeer van veel religieuze kunst. Voor presentator Jan van den Bosch heeft hij dan ook een grote verrassing in petto: een weduwemuntje uit de eerste eeuw na Christus.’Dit muntje heeft in de tijd van Jezus op de markt in Jeruzalem rondgezworven en speelde een rol in één van de bijbelpassages die ik het mooiste vind’, doelt Brand op het gedeelte waarin Jezus de arme weduwe prijst terwijl zij haar hele vermogen aan God geeft.

De kunstdetective heeft tal van rijke mensen van over de hele wereld ontmoet tijdens zijn speurwerk. Maar volgens hem is het gros daarvan niet gelukkig. ‘Je ziet in de kunstwereld mensen die enorme schatten verzamelen. Maar vaak gaat het om iets anders’, aldus Brand.